Phishing là một trong những mối đe dọa phổ biến và nguy hiểm nhất đối với người sử dụng internet. Mặc dù nhiều người đã nghe nói về phishing, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về cách thức hoạt động và những hậu quả mà nó có thể mang lại. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về phishing là gì, cách nhận diện nó, và những phương pháp giúp bảo vệ bản thân khỏi các cuộc tấn công lừa đảo này.

Phishing Là Gì?

Phishing (đánh cắp thông tin qua các phương thức giả mạo) là một phương thức lừa đảo trực tuyến mà tội phạm mạng sử dụng để đánh cắp thông tin nhạy cảm của người dùng, chẳng hạn như mật khẩu, số thẻ tín dụng, tài khoản ngân hàng, và các dữ liệu cá nhân khác. Các cuộc tấn công phishing thường diễn ra qua email, tin nhắn văn bản (SMS), hoặc thậm chí qua cuộc gọi điện thoại.

Thông qua việc tạo ra các trang web giả mạo hoặc gửi những email có vẻ như đến từ các tổ chức uy tín, kẻ tấn công dụ dỗ nạn nhân cung cấp thông tin cá nhân của mình. Khi nạn nhân điền thông tin vào các biểu mẫu giả mạo này, kẻ lừa đảo sẽ thu thập và sử dụng thông tin đó để thực hiện các hành vi tội phạm, như rút tiền từ tài khoản ngân hàng, mua sắm trực tuyến trái phép, hay thậm chí đánh cắp danh tính.

Một Số Hình Thức Phishing Phổ Biến

Phishing là một chiến thuật tấn công mạng được sử dụng để lừa đảo người dùng, đánh cắp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mật khẩu và các dữ liệu nhạy cảm khác. Các tội phạm mạng sử dụng nhiều hình thức khác nhau để thực hiện các cuộc tấn công này. Dưới đây là các hình thức phishing phổ biến mà người dùng cần lưu ý:

Email Phishing

Đây là hình thức phishing phổ biến và dễ nhận biết nhất. Kẻ tấn công gửi email giả mạo từ các tổ chức uy tín, chẳng hạn như ngân hàng, dịch vụ trực tuyến, hoặc các công ty nổi tiếng. Email thường có một yêu cầu khẩn cấp hoặc cảnh báo để dụ dỗ người nhận nhấp vào một liên kết hoặc mở tệp đính kèm. Ví dụ, email có thể nói rằng tài khoản của bạn sắp hết hạn hoặc bị khóa và yêu cầu bạn cung cấp thông tin đăng nhập của mình để "xác minh" tài khoản.

Dấu hiệu nhận biết: Lỗi chính tả, ngữ pháp không chính xác, tên miền email không hợp lệ, hoặc yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân.

Spear Phishing

Spear phishing là một dạng phishing nhắm vào các cá nhân hoặc tổ chức cụ thể, thay vì gửi email đại trà như trong phishing truyền thống. Kẻ tấn công sẽ nghiên cứu thông tin về mục tiêu của mình để tạo ra các email cá nhân hóa, khiến nạn nhân dễ dàng tin tưởng và cung cấp thông tin. Các email này có thể chứa các chi tiết cụ thể như tên người nhận, công ty hoặc các sự kiện liên quan.

Dấu hiệu nhận biết: Email có thông tin cá nhân hóa, có vẻ rất đáng tin cậy và có liên quan trực tiếp đến công việc hoặc cuộc sống của nạn nhân.

Vishing (Voice Phishing)

Vishing là phishing qua điện thoại. Kẻ tấn công giả mạo là một nhân viên ngân hàng, công ty thẻ tín dụng hoặc một tổ chức uy tín khác và yêu cầu nạn nhân cung cấp thông tin tài khoản, mật khẩu hoặc số thẻ tín dụng. Họ có thể tạo ra một cảm giác khẩn cấp, ví dụ như yêu cầu bạn cung cấp thông tin ngay lập tức để bảo vệ tài khoản của bạn.

Dấu hiệu nhận biết: Các cuộc gọi yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân, ngân hàng hoặc thẻ tín dụng. Các tổ chức uy tín sẽ không yêu cầu bạn cung cấp thông tin qua điện thoại.

Smishing (SMS Phishing)

Smishing là phishing qua tin nhắn văn bản (SMS). Kẻ tấn công gửi tin nhắn giả mạo, yêu cầu người nhận nhấp vào một liên kết hoặc gọi số điện thoại lạ. Các tin nhắn này có thể thông báo về một giải thưởng, yêu cầu xác nhận tài khoản hoặc cung cấp thông tin cá nhân.

Dấu hiệu nhận biết: Tin nhắn từ số điện thoại không quen thuộc hoặc yêu cầu hành động khẩn cấp mà bạn không yêu cầu.

Pharming

Pharming là một hình thức phishing tinh vi hơn, trong đó kẻ tấn công thay đổi hệ thống DNS (Domain Name System) của người dùng hoặc website để chuyển hướng người dùng tới một trang web giả mạo mà họ nghĩ là trang web hợp pháp. Khi người dùng nhập thông tin đăng nhập vào trang web giả mạo, kẻ tấn công sẽ thu thập thông tin đó.

Dấu hiệu nhận biết: Trang web trông giống hệt trang web chính thức, nhưng có thể thiếu các yếu tố bảo mật như HTTPS hoặc chứng chỉ bảo mật.

Pop-up Phishing

Pop-up phishing xảy ra khi người dùng truy cập một trang web hợp pháp và một cửa sổ pop-up xuất hiện, yêu cầu người dùng nhập thông tin cá nhân như tên, mật khẩu, thông tin tài khoản ngân hàng hoặc số thẻ tín dụng. Những cửa sổ này có thể trông giống như một cửa sổ hợp lệ từ một dịch vụ hoặc ứng dụng mà bạn tin tưởng.

Dấu hiệu nhận biết: Cửa sổ pop-up không thể đóng hoặc yêu cầu bạn điền thông tin nhạy cảm mà bạn không yêu cầu.

Man-in-the-Middle (MITM) Phishing

Man-in-the-Middle phishing là một kỹ thuật tấn công trong đó kẻ tấn công "nghe lén" cuộc trò chuyện giữa người dùng và website, hoặc giữa người dùng và một dịch vụ. Khi người dùng đăng nhập hoặc giao dịch, kẻ tấn công có thể đánh cắp thông tin cá nhân mà không để người dùng biết.

Dấu hiệu nhận biết: Không có dấu hiệu dễ nhận biết như trong các hình thức phishing khác, nhưng việc sử dụng mạng Wi-Fi công cộng không bảo mật có thể tạo điều kiện cho các cuộc tấn công này.

Fake Invoice Phishing

Phishing qua hóa đơn giả mạo là một hình thức tấn công trong đó kẻ tấn công gửi một email giả mạo, trông giống như một hóa đơn từ một nhà cung cấp dịch vụ hoặc một công ty mà bạn thường xuyên giao dịch. Email có thể yêu cầu bạn thanh toán một hóa đơn "còn lại" hoặc "nợ" và cung cấp một liên kết để thực hiện thanh toán, có thể dẫn đến trang web giả mạo.

Dấu hiệu nhận biết: Kiểm tra kỹ hóa đơn và thông tin thanh toán. Nếu bạn không nhận hóa đơn từ nhà cung cấp, đó có thể là dấu hiệu của một cuộc tấn công phishing.

Social Media Phishing

Kẻ tấn công có thể sử dụng mạng xã hội để thực hiện phishing. Họ có thể giả mạo là bạn bè, đồng nghiệp, hoặc các công ty để yêu cầu bạn cung cấp thông tin nhạy cảm hoặc nhấp vào các liên kết chứa phần mềm độc hại.

Dấu hiệu nhận biết: Các yêu cầu bất thường từ bạn bè hoặc tài khoản lạ trên mạng xã hội, hoặc yêu cầu nhấp vào các liên kết không xác định.

Tech Support Phishing

Kẻ tấn công sẽ giả mạo là nhân viên hỗ trợ kỹ thuật từ các công ty phần mềm lớn như Microsoft, Apple hoặc Google. Họ có thể gọi điện hoặc gửi email thông báo rằng hệ thống của bạn bị nhiễm virus và yêu cầu bạn tải phần mềm hoặc cung cấp thông tin đăng nhập để "khắc phục vấn đề".

Dấu hiệu nhận biết: Công ty sẽ không bao giờ chủ động liên hệ với bạn về các vấn đề bảo mật trừ khi bạn đã yêu cầu hỗ trợ.

Xem thêm bài viết:

DDoS là gì? Cách hoạt động của DDos hiện nay

Trojan Là Gì? Cách Nhận Biết Trojan Trên Máy Tính

Những Cách Phòng Tránh Bị Phishing Là Gì?

Để bảo vệ bản thân khỏi các cuộc tấn công phishing, đây là những cách phòng tránh hiệu quả:

Kiểm tra kỹ các email và tin nhắn lạ

Các email hoặc tin nhắn từ người gửi không quen thuộc hoặc có yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân (như mật khẩu, số tài khoản ngân hàng, mã PIN) thường là dấu hiệu của phishing. Hãy luôn kiểm tra kỹ tên miền của người gửi, vì nhiều kẻ tấn công sẽ sử dụng các địa chỉ email giả mạo nhưng nhìn rất giống với các tổ chức uy tín.

Cách tránh: Nếu email yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân hoặc tài chính, hãy xác minh qua các kênh chính thức của tổ chức đó thay vì nhấp vào các liên kết trong email.

Không nhấp vào các liên kết và tệp đính kèm không rõ nguồn gốc

Phishing thường gửi email chứa các liên kết hoặc tệp đính kèm giả mạo để tải phần mềm độc hại vào máy tính hoặc thiết bị di động của bạn. Trước khi nhấp vào liên kết hoặc tải tệp, hãy kiểm tra kỹ thông tin của nó.

Cách tránh: Di chuột qua liên kết trong email mà không nhấp vào để xem URL thực sự là gì. Nếu bạn không chắc chắn về liên kết, hãy nhập trực tiếp địa chỉ web vào trình duyệt thay vì nhấp vào liên kết.

Sử dụng xác thực hai yếu tố (2FA)

Xác thực hai yếu tố là một biện pháp bảo mật giúp bảo vệ tài khoản của bạn ngay cả khi kẻ tấn công có được mật khẩu của bạn. Với 2FA, bạn sẽ phải xác nhận danh tính của mình bằng một phương thức thứ hai (chẳng hạn như mã gửi qua SMS hoặc ứng dụng xác thực).

Cách tránh: Bật tính năng xác thực hai yếu tố cho các tài khoản quan trọng như email, ngân hàng, và mạng xã hội để bảo vệ tài khoản của bạn khỏi bị xâm nhập.

Cập nhật phần mềm và hệ điều hành thường xuyên

Các nhà sản xuất phần mềm thường xuyên phát hành bản cập nhật bảo mật để vá các lỗ hổng có thể bị kẻ tấn công khai thác. Việc không cập nhật phần mềm kịp thời có thể tạo ra cơ hội cho phishing tấn công.

Cách tránh: Đảm bảo rằng hệ điều hành, phần mềm diệt virus và các ứng dụng của bạn luôn được cập nhật để giảm thiểu nguy cơ bị tấn công.

Kiểm tra chứng chỉ bảo mật của trang web

Khi bạn cần nhập thông tin cá nhân vào một trang web, hãy kiểm tra xem trang web có sử dụng HTTPS và có chứng chỉ bảo mật không. HTTPS cho biết trang web sử dụng mã hóa để bảo vệ dữ liệu của bạn khi truyền tải.

Cách tránh: Trước khi nhập thông tin nhạy cảm, hãy đảm bảo rằng địa chỉ trang web bắt đầu bằng "https://" và có biểu tượng ổ khóa ở thanh địa chỉ.

Cẩn trọng với các cuộc gọi điện thoại lạ

Kẻ tấn công có thể giả mạo là nhân viên hỗ trợ của ngân hàng hoặc công ty thẻ tín dụng và yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân qua điện thoại. Tuy nhiên, các tổ chức uy tín sẽ không yêu cầu bạn cung cấp thông tin qua điện thoại.

Cách tránh: Nếu nhận được cuộc gọi yêu cầu cung cấp thông tin nhạy cảm, hãy kết thúc cuộc gọi và gọi lại qua số điện thoại chính thức của tổ chức để xác minh.

Sử dụng phần mềm bảo mật

Phần mềm diệt virus và phần mềm chống phishing có thể giúp bạn phát hiện và ngăn chặn các mối đe dọa từ phishing. Những phần mềm này có thể quét các liên kết, email, và trang web để xác định liệu chúng có chứa phần mềm độc hại hay không.

Cách tránh: Cài đặt phần mềm diệt virus và phần mềm bảo mật để quét các mối đe dọa trực tuyến và cảnh báo bạn khi truy cập vào các trang web nguy hiểm.

Tránh sử dụng Wi-Fi công cộng không bảo mật

Wi-Fi công cộng có thể dễ dàng bị tấn công bởi các kẻ xâm nhập, đặc biệt là trong các quán cà phê hoặc sân bay. Kẻ tấn công có thể dễ dàng đánh cắp thông tin của bạn khi bạn kết nối với các mạng Wi-Fi không an toàn.

Cách tránh: Tránh thực hiện các giao dịch quan trọng như đăng nhập tài khoản ngân hàng hoặc mua sắm trực tuyến khi sử dụng Wi-Fi công cộng. Nếu cần, hãy sử dụng VPN (Mạng riêng ảo) để bảo vệ kết nối của bạn.

Tìm hiểu và nhận diện các dấu hiệu phishing

Biết được các dấu hiệu của phishing giúp bạn cảnh giác và tránh rơi vào bẫy của kẻ tấn công. Các dấu hiệu phổ biến bao gồm: yêu cầu hành động ngay lập tức, lỗi chính tả, tên miền không chính xác, hoặc các liên kết trông lạ.

Cách tránh: Học cách nhận diện các dấu hiệu của phishing để luôn cảnh giác khi nhận email hoặc tin nhắn lạ.

Thực hiện đào tạo và nâng cao nhận thức

Nếu bạn là một phần của tổ chức hoặc doanh nghiệp, việc đào tạo nhân viên về các mối đe dọa phishing là rất quan trọng. Nhân viên có thể là mục tiêu của phishing và việc trang bị kiến thức sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ.

Cách tránh: Tham gia các khóa học bảo mật hoặc đào tạo về phishing để hiểu rõ hơn về cách nhận diện và tránh các cuộc tấn công này.

Các Câu Hỏi Thường Gặp

Làm sao để xác định một email phishing?

Để xác định một email phishing, bạn có thể kiểm tra các yếu tố sau:

• Địa chỉ email của người gửi có hợp lệ không, có phải là tên miền chính thức của tổ chức không?
• Nội dung email có yêu cầu hành động khẩn cấp hoặc cung cấp thông tin cá nhân không?
• Liên kết trong email có trông đáng ngờ hoặc không phù hợp với địa chỉ web chính thức không?

Phải làm gì nếu tôi bị tấn công phishing?

Nếu bạn nghi ngờ mình đã trở thành nạn nhân của một cuộc tấn công phishing, hãy làm theo các bước sau:

• Thay đổi mật khẩu tài khoản bị tấn công ngay lập tức.
• Kiểm tra tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng để xem có giao dịch bất thường không.
• Báo cáo sự việc cho tổ chức, công ty bị giả mạo.
• Sử dụng phần mềm diệt virus để quét và bảo vệ thiết bị của bạn.
• Theo dõi tài khoản của bạn thường xuyên để phát hiện dấu hiệu lừa đảo.

Phishing có thể gây hại như thế nào?

Phishing có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như:

• Mất tiền trong tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng hoặc ví điện tử.
• Đánh cắp thông tin cá nhân, danh tính, hoặc tài khoản.
• Lây lan phần mềm độc hại hoặc virus vào hệ thống của bạn.
• Làm mất uy tín và ảnh hưởng đến danh tiếng của các tổ chức, doanh nghiệp.

Làm thế nào để bảo vệ tài khoản ngân hàng khỏi phishing?

Để bảo vệ tài khoản ngân hàng khỏi phishing, bạn có thể thực hiện các biện pháp như:

• Không chia sẻ thông tin tài khoản qua email, tin nhắn hoặc điện thoại.
• Cẩn thận với các email hoặc cuộc gọi yêu cầu bạn cung cấp số tài khoản, mã PIN hoặc mật khẩu.
• Sử dụng xác thực hai yếu tố (2FA) cho tài khoản ngân hàng của bạn.
• Kiểm tra kỹ trang web của ngân hàng để đảm bảo tính bảo mật khi giao dịch trực tuyến.

Tại sao tôi không nên cung cấp thông tin cá nhân qua email?

Thông tin cá nhân không nên cung cấp qua email vì email có thể dễ dàng bị giả mạo. Các kẻ tấn công có thể gửi email giả mạo từ các tổ chức uy tín để lừa bạn cung cấp thông tin tài khoản hoặc mật khẩu. Các tổ chức uy tín sẽ không yêu cầu bạn cung cấp thông tin qua email.

Phishing có thể tấn công qua các mạng xã hội không?

Có, phishing cũng có thể xảy ra qua mạng xã hội. Kẻ tấn công có thể giả mạo là bạn bè hoặc người quen của bạn trên các nền tảng như Facebook, Instagram, hoặc LinkedIn để yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân hoặc nhấp vào các liên kết nguy hiểm.

Hi vọng bài viết này đã giúp bạn biết phishing là gì cũng như là giúp bạn biết được các hình thức phishing để phòng tránh hiệu quả. Mọi thắc mắc về bản quyền phần mềm vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline 028 22443013 để được hỗ trợ một cách tốt nhất.